Naast Kampen is Zierikzee de enige stad in Nederland met drie stadspoorten uit de middeleeuwen. Vroeger had Zierikzee 6 stadspoorten. Halverwege de 19de eeuw worden drie poorten gesloopt. Dat waren de Zuidwellepoort, Westpoort en Hoofdpoort. In deze blogpost geven we je een overzicht van de poorten die er nog zijn en hun historie.
Zierikzee heeft nog 3 stadspoorten uit de middeleeuwen
De drie huidige stadspoorten van Zierikzee heten Nobelpoort, Noordhavenpoort en Zuidhavenpoort. Elke poort heeft zijn eigen unieke architectonische kenmerken, wat bijdraagt aan de charme en schoonheid van de stad. Het is uniek in Nederland dat een stad nog drie middeleeuwse stadspoorten heeft.
1. Verken de Nobelpoort – Zierikzee’s betoverende stadspoort
Met zijn twee spitse daken is deze stadspoort het meest betoverend. Hiermee doet het even denken aan een klassieke Disney film. Ook is hij hierdoor niet te missen. Zelfs niet, als je de stad voorbij rijdt.
Deze prachtige poort is een unieke mix van renaissancistische en gotische bouwstijl. Het typeert de welvaart van de stad uit die tijd. Ook kon vanuit de torens de omgeving goed in de gaten worden gehouden. Het zal je opvallen dat beide torens niet hetzelfde zijn. Verder is de brug nu gemaakt van steen, maar het was toendertijd een ophaalbrug.
De geschiedenis van de Nobelpoort begint in de middeleeuwen
De Nobelpoort heeft een rijke geschiedenis van honderden jaren. De poort werd gebouwd aan het begin van de 14e eeuw. Helaas is niet bekend naar wie de poort is vernoemd. Zo was er in die tijd een muntstuk dat ‘Nobel’ heette, maar het was ook een familienaam. In Zierikzee zijn er ook twee straten met het woord Nobel.
Het verhaal gaat rond dat twee dames van adel betrokken waren bij de bouw. Één van hen liep krom. Dit was de aanleiding voor de bouwers om één van de spitse torens ook iets schuin te laten lopen. Als je goed kijkt, zie je dat beide torens niet gelijk zijn aan elkaar.
De bouw van de Nobelpoort is ontstaan voor de noodzaak om de stad te beschermen tegen toenemende aanvallen. Vanuit de torens was er goed overzicht en betere bewaking van de omgeving mogelijk. De brug is nu gemaakt van steen, maar het was toendertijd ook een ophaalbrug. Oorspronkelijk diende het als toegangspoort tot de stad, maar tegenwoordig is het een monument voor het architectonisch erfgoed van Zierikzee.
Meer details en specificaties
Vanaf de grond tot het topje van de toren is de poort 35 meter hoog. Aan de buitenkant is moeilijk te zien dat de muur onderaan wel 1,6 meter dik is. Het gebouw heeft 2 verdiepingen die je op speciale gelegenheden kan bekijken, zoals de nationale Monumentendag.
Ook de poortdeuren zijn prachtig om van dichtbij te bekijken. Loodzwaar eikenhout met veel metaal beslag. Leuk detail is het kleine deurtje in de poort. ‘S nachts ging de poort op slot, maar als laatkomer kon je toch nog tegen betaling binnentreden.
Plan een bezoek aan de Nobelpoort
Kortom, ervaar het rijke culturele erfgoed van Zierikzee door deze prachtige poort te bezoeken. Dit is de link naar Google Maps. De Nobelpoort is een fascinerend herkenningspunt dat inzicht geeft in het rijke culturele en architectonische erfgoed van Zierikzee. Het is een must-visit bestemming voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis of architectuur.
Lees hieronder meer over de andere twee stadspoorten van Zierikzee.
2. Noordhavenpoort in Zierikzee: Ervaar de Middeleeuwen
Ook de Noordhavenpoort is een historisch monument in het charmante stadje Zierikzee. De indrukwekkende architectuur en rijke geschiedenis maken het tot een must-see attractie voor iedereen die de stad bezoekt.
Het unieke van deze stadspoort is het binnenplein met de flauwe bocht. Dit bemoeilijkt de doorgang voor vijanden en geeft je het gevoel dat je door een middeleeuwse burcht loopt. Er zijn verschillende restauratieprojecten geweest om de poort te herstellen. Voornamelijk aan de kant die te zien is vanaf de stad.
De betekenis van de Noordhavenpoort
De Noordhavenpoort werd in de 14e eeuw gebouwd als onderdeel van een groter stadsmuursysteem dat Zierikzee omringde. De poort diende als de primaire ingang van de stad voor reizigers die per schip aankwamen. Het was ook een belangrijk verdedigingsmechanisme samen met de Zuidhavenpoort (zie hieronder), waardoor de stad de toegang tot de haven kon controleren.
Tegenwoordig is de Noordhavenpoort een van de drie overgebleven poorten van het oorspronkelijke stadsmuursysteem. Jaarlijks komen duizenden bezoekers naar Zierikzee om de prachtige poort te bewonderen en meer te weten te komen over het verleden van de stad.
Binnenplein van de stadspoort
Gezien zijn leeftijd en historische betekenis vereist Noordhavenpoort voortdurend onderhoud. De poort heeft in de loop der jaren verschillende restauratieprojecten ondergaan om ervoor te zorgen dat hij blijft staan voor toekomstige generaties om te bewonderen.
Opvallend aan deze poort is ‘de straat’ waar je doorheen loopt. Dit wordt ook wel het binnenplein genoemd. Bovendien zit de flauwe bocht er niet voor niets. Zo kon de vijand namelijk niet direct de stad inschieten.
Deze poort was dus het belangrijkste punt van de stadsverdediging, omdat hier de Gouwe aan de oude haven grensde.
Ervaar de Noordhavenpoort zelf
Je kunt beginnen door gewoon om de poort heen te lopen en de prachtige architectuur van buitenaf te bewonderen. Op nationale monumentendag is de stadspoort ook aan de binnenkant te betreden. Aan de buitenkant zijn ook nog verschillende borden bevestigd met informatie over de rijke historie.
3. Zuidhavenpoort: Verken deze iconische stadspoort
Als je door de Zuidhavenpoort in Zierikzee loopt, waan je je terug in de tijd van de middeleeuwen. De stadspoort is gebouwd in de 14e eeuw. Het was oorspronkelijk een onderdeel van de vestingwerken van de stad. Het moest de stad beschermen tegen indringers en aanvallen van zee.
Deze poorten moesten tevens de ingang van de haven beschermen. Daarom staan ze beiden aan weerskanten van de Oude Haven. In meerdere oorlogen hebben de stadspoorten bescherming geboden. Er zijn nog steeds twee witte ophaalbruggen verbonden aan deze schitterende stadspoort.
Ontdek de historie van de Zuidhavenpoort
Tijdens de middeleeuwen was de Zuidhavenpoort een belangrijke handels- en commerciepoort in de stad. Boten uit verschillende regio’s voeren door de haven en brachten goederen aan waar veel vraag naar was, zoals zout, vis en hout. De bedrijvige handel maakte Zierikzee in de 15e eeuw tot een van de rijkste steden van Nederland.
Tijdens de Renaissance begon de Zuidhavenpoort een andere vorm aan te nemen. Toen het gebruik van buskruit vaker voorkwam in oorlogsvoering, werden de vestingwerken rond de stad aangepast om zich te verdedigen tegen nieuwe oorlogstechnologieën. De façade van de poort werd uitgewerkt in een meer decoratieve stijl, die de veranderende smaak van de tijd weerspiegelde.
Hoewel de haven tegenwoordig niet langer zijn oorspronkelijke functie vervult, blijft het een historisch en cultureel monument dat bezoekers van over de hele wereld trekt. Bijzonder zijn de uitgebouwde hoektorentjes. Ook hangt bovenin het vroegere stadhuiscarillon van de stad.
Wat is er van de Zuidhavenpoort te zien?
De poort is verdeeld in twee delen: het onderste gedeelte en het bovenste gedeelte.
Het onderste deel van de Zuidhavenpoort is voorzien van een vierkante entree. Het poortgebouw werd gebouwd met grote deuren die gesloten konden worden om onbevoegde toegang te voorkomen. De ingang heeft ook nissen die werden gebruikt voor het afvuren van pijlen, evenals ‘een moordgat’ waardoor kokende olie of andere dodelijke stoffen naar buiten konden worden gegoten als de poort werd doorbroken.
Het bovenste deel van de Zuidhavenpoort bestaat uit de gevel en de uitkijktoren. De façade is versierd met prachtige sculpturen en houtsnijwerk. De sculpturen hebben een religieuze betekenis en symboliseren de associatie van de poort met de kerk. Op de top van de toren staat een klok die tijdens de renaissance is toegevoegd.
Net buiten de stadspoort staat ook een monument ter herdenking van de Watersnoodramp van 1953. Het is een vrouw met aan de achterkant een kind die haar vasthoudt. De naam van dit monument is ‘Beproefd maar niet gebroken’.
Interessante weetjes over deze middeleeuwse stadspoort
- De Zuidhavenpoort is vereeuwigd in de kunst: verschillende kunstenaars hebben de poort geschilderd en geschetst, waaronder Rubens en Anthonie Waterloo.
- De poort staat ook bekend als “De poort van Sint-Antonius”. Sint-Antonius is de patroonheilige van verloren dingen en verloren mensen, een knipoog naar het geloof dat de kerk redding kon bieden aan hen die waren afgedwaald.
- De poort was een strategisch punt voor de verdediging van Zierikzee tijdens de oorlog tegen de Spanjaarden eind 16e eeuw. Spaanse troepen probeerden Zierikzee binnen te komen via de haven, maar de verdedigingsstrategieën van de stad, waaronder het onder water zetten van het gebied rond de haven, dwongen de Spanjaarden uiteindelijk tot overgave.
Ontdek zelf de stadspoorten van Zierikzee
De drie stadspoorten van Zierikzee zijn niet alleen architectonische hoogstandjes, maar vertegenwoordigen ook een rijk cultureel en historisch verleden. Ze speelden een cruciale rol in de verdediging van de stad en de economische welvaart. Tegenwoordig blijven ze een belangrijk onderdeel van het lokale erfgoed. Of je nu een geschiedenisfanaat bent of op zoek bent naar iets unieks in Nederland, een bezoek aan Zierikzee en zijn iconische stadspoorten wil je niet missen.
Lees meer wat er allemaal te zien is in het oude centrum van Zierikzee.